"ಕಂಬಳ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಾದಕ, ಚಾಂಪಿಯನ್ ದೂಜ"

"ಕಂಬಳ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಾದಕ, ಚಾಂಪಿಯನ್ ದೂಜ"

ನಮಸ್ಕಾರ ;

ಪರಿಚಯ

ನಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯ ಓದುಗರಿಗೆ ಹೃದಯಪೂರ್ವಕ ನಮಸ್ಕಾರ. ತುಳುನಾಡು ಎಂದರೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ, ಪೌರಾಣಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ತವರೂರಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ದೈವ ಕೋಲಾ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ನಾಗರಾಧನೆ, ಕಂಬಳ ಇಂತಹ ವಿವಿಧ ಸಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಲಾ ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ತುಳುನಾಡು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಉಡುಪಿ, ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಹಾಸನ ಮತ್ತು ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಈ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ತುಳುನಾಡನ್ನು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತರುತ್ತವೆ.

ತುಳುನಾಡಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ತಿಳಿಯಲು ಕಂಬಳದಂತಹ ಪರಂಪರೆಯ ಕ್ರೀಡೆ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ. ಕಂಬಳವು ಕೇವಲ ಸ್ಪರ್ಧೆಯೇ ಅಲ್ಲ; ಅದು ಹಳ್ಳಿ ಜನರ ಶ್ರಮ, ಸಾಮರಸ್ಯ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಪಣೆಯ ಸಂಕೇತ. ಕೋಣಗಳ ಆರೈಕೆ, ಓಟಗಾರರ ನಿಪುಣತೆ ಮತ್ತು ಯಜಮಾನರ ಪ್ರೀತಿ, ಒಟ್ಟಾಗಿ ಈ ಕ್ರೀಡೆಯ ವೈಭವವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಕಂಬಳದ ವೇಗ, ಹಳ್ಳಿ ಉತ್ಸವದ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಪ್ರೀತಿ ಎಲ್ಲವೂ ತುಳುನಾಡಿನ ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ತಲುಪಿಸುತ್ತವೆ

1. ತುಳುನಾಡಿನ ಕಂಬಳದ ವೈಭವ

ತುಳುನಾಡಿನ ಕಂಬಳವು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ. ಕಂಬಳವು ಕೇವಲ ಆಟ ಅಥವಾ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಅಲ್ಲ; ಅದು ಹಳ್ಳಿ ಜನರ ಜೀವನ ಶೈಲಿ, ಶ್ರಮ, ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಕೋಣಗಳ ಆರೈಕೆ ಮತ್ತು ಓಟಗಾರರ ನಿಪುಣತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಕಲೆಯಾಗಿದೆ. ಸಾವಿರಾರು ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಉತ್ಸವದ ದಿನ ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಕಂಬಳದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಕಾದು ಕೊಂಡು, ಓಟದ ಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಉರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೋಣಗಳು ತಮ್ಮ ಯಜಮಾನರ ಹೆಸರನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ನಡೆಸುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಓಟಗಾರರು ಕೋಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹಕಾರದಿಂದ ವೇಗ ಮತ್ತು ಸಮರಸ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಂಬಳದ ಈ ವೈಭವವು ತುಳುನಾಡಿನ ಶ್ರಮಿ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಜನರ ಆತ್ಮಸಮನ್ವಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಂಬಳದ ವೈಭವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶ ಕೋಣಗಳ ಆರೈಕೆ ಮತ್ತು ತಯಾರಿ. ಯಜಮಾನರು ತಮ್ಮ ಕೋಣಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಂತೆ ಸಾಕುತ್ತಾರೆ, ಆಹಾರ, ನಿಷ್ಕೋಷಿತ ನೀರು, ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯೂಳ್ಳ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ಕೋಣದ ಯಶಸ್ಸು ಅದರ ನೈಪುಣ್ಯ, ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಓಟಗಾರನ ಪರಿಣತಿ ಮತ್ತು ಯಜಮಾನರ ಪ್ರೀತಿ-ಪೋಷಣೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಂದು ಕೋಣಗಳು ಚಾಂಪಿಯನ್ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಲುಪುವ ಮೂಲಕ ಹಳ್ಳಿ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿಯಂತೆ ಮೆರೆದಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಕಂಬಳದ ವೈಭವವು ತುಳುನಾಡಿನ ಪರಂಪರೆ, ಹಳ್ಳಿ ಉತ್ಸವ, ಮತ್ತು ಜನರ ಅಭಿಮಾನದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತಿದ್ದು, ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸದಾ ನೆನಪಿನಂತೆ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ..

2. ದೂಜ – ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೋಣದಿಂದ ಚಾಂಪಿಯನ್ ತನಕ

ದೂಜ ಕೂಡ ತನ್ನ ಜೀವನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೋಣ. ಆದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಇರುವ ದಿಟ್ಟತನ, ಉತ್ಸಾಹ, ಬಲಿಷ್ಠ ಮೈಕಟ್ಟು ಇವು ಅದನ್ನು ಇತರ ಕೋಣಗಳಿಂದ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿಸಿತು. ದೂಜನನ್ನು ಸಾಕಿದವರು ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡರು. ಪ್ರೀತಿ, ಆರೈಕೆ, ಶ್ರದ್ಧೆ – ಇವೆಲ್ಲದರ ಫಲವಾಗಿ ದೂಜ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕೌಶಲ್ಯ ತೋರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.

ಕಂಬಳದ ಓಟಗಳಲ್ಲಿ ದೂಜ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗಲೇ ಜನರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು. ಅದರ ಚುರುಕು ಓಟ, ಸಮತೋಲನ, ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಹೋರಾಡುವ ಗುಣ – ಇವು ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿದವು.

3. ದೂಜನ ಸಾಧನೆಗಳು

• ದೂಜ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸುಮಾರು 69 ಪದಕಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

• ನಿರಂತರ 6 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ “ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆಫ್ ದಿ ಇಯರ್” ಆಗಿ ಮೆರೆದಿದೆ.

• “ಹಗ್ಗ ಹಿರಿಯ ವಿಭಾಗ”ದಲ್ಲಿ ದೂಜ ಮೂಡಬಿದ್ರಿ ಕಂಬಳದಲ್ಲಿ ಕಟಪಾಡಿಯ ರಾಜನೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪದಕ ಗೆದ್ದ ಕ್ಷಣ ಇಂದಿಗೂ ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಮನದಲ್ಲಿ ಜ್ವಲಂತ.

• ಅನೇಕ ತಂಡಗಳಿಗೆ ಓಡಿ ಅವರಿಗೂ ಕೀರ್ತಿ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಪದವು ಕನಡ್ಕ, ಕಾರಿಂಜೆ, ಆಂಬೊಡಿಮಾರ್, ಪಡೀವಲ್ಸ್, ಕಾರ್ಕಳ – ಎಲ್ಲೆಡೆ ದೂಜ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿತು.

4. ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಸೆಲೆಬ್ರಿಟಿ ದೂಜ

ಕಂಬಳದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗ ದೂಜ ಓಟಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿತ್ತೋ ಆಗ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಉತ್ಸಾಹ ವರ್ಣನೆಗೆ ಅಸಾಧ್ಯ. “ದೂಜ ಬರುತ್ತಿದೆ!” ಎಂಬ ಮಾತು ಕೇಳಿದರೆ ಸಾಕು, ಜನರು ತಾವು ನೋಡುತ್ತಿರುವುದೇ ಒಂದು ಇತಿಹಾಸ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ದೂಜ ಕೇವಲ ಕೋಣ ಅಲ್ಲ, ಅದು ಸಾವಿರಾರು ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಹೃದಯದ ಹೀರೋ.

ಮಕ್ಕಳು ದೂಜನ ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಳ್ಳಿಯವರು ಅದನ್ನು ದೇವರ ವರ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸ್ಟೇಜ್ ಮೇಲೆ ಎಷ್ಟೇ ದೊಡ್ಡ ಸೆಲೆಬ್ರಿಟಿಗಳಿದ್ದರೂ, ಕಂಬಳ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಜನರ ದೃಷ್ಟಿ ದೂಜನ ಮೇಲೆಯೇ ಇರುತ್ತಿತ್ತು.

5. ದೂಜನ ಹಿನ್ನಡೆ – ಅನಾರೋಗ್ಯ

ಜೀವನ ಸದಾ ಜಯಗಳಿಕೆಯ ಪಯಣವಲ್ಲ. ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ದೂಜ ತೀವ್ರ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಬಲಿಷ್ಠ ದೇಹ ಕ್ಷೀಣಿಸಿ, ಓಡುವ ಶಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತು. ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಚಪ್ಪಾಳೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಜನರು ಕಣ್ಣೀರಿನಿಂದ ನೋಡಬೇಕಾಯಿತು. “ದೂಜ ಮತ್ತೆ ಓಡುತ್ತದೆಯೇ?” ಎಂಬ ಆತಂಕ ಜನರ ಹೃದಯ ತುಂಬಿತ್ತು.

ಆದರೆ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು. ದೇವರಿಗೆ ಹರಕೆ ಇಟ್ಟರು. ದೂಜ ಅವರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿದಂತೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚೇತರಿಸಿತು.

6. ಮರುಕಳಿಕೆ – ದೂಜನ ಮತ್ತೊಂದು ಜಯ

ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಎದ್ದು ನಿಂತ ದೂಜ ಮತ್ತೆ ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಅದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಕೋಣದ ಮರುಕಳಿಕೆ ಅಲ್ಲ, ಜನರ ಭಾವನೆಗಳ ಮರುಜನ್ಮ. ಓಟದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನಷ್ಟು ಬಲ ಇರಲಿಲ್ಲದರೂ, ಅದರ ಪ್ರತಿ ಹೆಜ್ಜೆಯೂ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ಕಣ್ಣೀರು ತರಿಸಿತು. “ದೂಜ ಮತ್ತೆ ಬಂದಿದೆ” ಎಂಬ ಸುದ್ದಿ ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹರಡಿತು.

• ತಂಡ ಮತ್ತು ದೂಜನ ಸಂಬಂಧ

• ದೂಜ ತನ್ನ ಮಾಲೀಕರಿಗೂ, ಓಟಗಾರರಿಗೂ, ತಂಡಕ್ಕೂ ಅಸಾಧಾರಣ ಕೀರ್ತಿ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿದೆ.

• ಪನಪಿಲ ಪ್ರವೀಣ್ ಕೋಟ್ಯಾನ್

• ಮಿಜಾರು ಅಶ್ವತಪುರ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಗೌಡ

• ಬಜಗೋಳಿ ಜೋಗಿಬೆಟ್ಟು ನಿಶಾಂತ್ ಶೆಟ್ಟಿ ಇವರು ದೂಜನನ್ನು ಓಡಿಸಿ ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನೂ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡರು. ಹೀಗೆ ದೂಜ ಕೇವಲ ಒಂದು ಕೋಣ ಅಲ್ಲ, ಒಂದು ತಂಡದ ಕನಸು, ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯ ಹೆಮ್ಮೆ, ಒಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಕೇತ.

7. ದೂಜನ ಕಲಿಸಿದ ಪಾಠ

• ಕಷ್ಟ ಬಂದರೂ ಹೋರಾಟ ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಬಾರದು.

• ಪ್ರೀತಿ, ಆರೈಕೆ, ನಂಬಿಕೆ ಇದ್ದರೆ ಅಸಾಧ್ಯವೆಂಬುದಿಲ್ಲ.

• ಗೆಲುವು ಕೇವಲ ಪದಕಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ, ಜನರ ಹೃದಯ ಗೆಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಇದೆ.

ಅನೇಕ ಪದವು ಕಾನಡ್ಕ ತಂಡದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದ ಬೇಸರ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಪದವು ಕಾನಡ್ಕದ ಯಜಮಾನರು ತಮ್ಮ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ನಿರಾಸೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಹಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕೋಣಗಳನ್ನು ಮಾರಿದ್ರೂ ಸಹ, ದೂಜ ಮತ್ತು ಅವನ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗಾಗಿ “ಸ್ವಾಮಿದಾಮ ಹೊಳೆಕಟ್ಟು ಕುಂಭಶಿ ” ತಂಡದ ಸಬ್ ಜೂನಿಯರ್ ವಿಭಾಗದ ಕೋಣಗಳನ್ನು ನೇಗಿಲು ಕಿರಿಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿ, ಅದನ್ನು “ದೂಜ ಅಭಿಮಾನಿ ಬಳಗ ” ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಓಡಿಸಿದರು. ಆ ಕಟ್ಟಿದ ಮೊದಲ ಕಂಬಳದಲ್ಲೆ ದೂಜ ಮೆಡಲ್‌ಗಳಿಸಿದ್ದ. ಇದರಿಂದ  ಪದವು ಕಾನಡ್ಕ ತಂಡ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕಂಬಳ ಕೂಟಕ್ಕೆ ಪಾದರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿ, ದೂಜನ ಹೆಸರು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕಂಬಳದಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಸಿತು. 

ಸಮಾರೋಪ

ದೂಜ ಕೇವಲ ಕೋಣವಲ್ಲ, ಅದು ತುಳುನಾಡಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಹೀರೋ, ಜನರ ಹೆಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಜೀವಂತ ಪ್ರತೀಕ. ಕಂಬಳದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಓಟವು ಕೇವಲ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲ, ಅದು ಪರಿಶ್ರಮ, ಧೈರ್ಯ, ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಹೃದಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ದೂಜ ತೋರಿಸಿರುವ ವೇಗ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸ್ಥೈರ್ಯವು ಹಳ್ಳಿ ಜನರ ಜೀವನದ ಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಪಣೆಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ. ಕೋಣವನ್ನು ಆರೈಕೆ ಮಾಡುವ ಯಜಮಾನರಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ ಓಟಗಾರರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವರೆಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಈ ಸಾಧನೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಓಟ, ಪ್ರತಿ ಪದಕ, ಪ್ರತಿ ಗೆಲುವು – ಇದು ಹಳ್ಳಿ ಜನರ ಹೆಮ್ಮೆ, ಅಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ದೂಜ ಮತ್ತು ಇತರ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಕೋಣಗಳು ಕಂಬಳದ ಮೂಲಕ ತುಳುನಾಡಿನ ಪರಂಪರೆ, ಹಳ್ಳಿ ಜೀವನ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಹಬ್ಬದ ವೈಭವವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ತಲುಪಿಸುತ್ತವೆ.

ಅಭಿಮಾನಿಗಳ ಪ್ರೀತಿ, ಹಳ್ಳಿ ಜನರ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧೆ ದೂಜದ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಬೆಳೆಸುತ್ತವೆ. ದೂಜ ಓಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕ್ಷಣವು ಕಂಬಳದ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಜೀವಂತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಸತಾಗಿ ಸಾರುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಕೋಣಗಳ ಮೂಲಕ, ಕಂಬಳ ಕೇವಲ ಕ್ರೀಡೆ ಅಲ್ಲ, ಅದು ತುಳುನಾಡಿನ ಜೀವಂತ ಪರಂಪರೆ, ಸಮುದಾಯದ ಬಾಂಧವ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯ ಸಂಕೇತ. ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿ, ನಮ್ಮ ಕಂಬಳ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ದೂಜ – ಎಲ್ಲವೂ ನಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿ ಬದುಕುತ್ತವೆ. ಜೈ ತುಳುನಾಡ್!

ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆ 

ಜೈ ತುಳುನಾಡ್.